ದೈವದ ನುಡಿ

ಬಿಸು ಪರ್ಬ .... ಬಿತ್ತಿನ ಸೊತ್ತುದ ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆಯುನ ದಿನ !
================================

ತುಳುವೆರ್ನ ತಿಂಗೊಲುದ ಲೆಕ್ಕ ಸಂಕ್ರಾತಿಡ್ಡು- ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗ್......
ವರ್ಷ ದ ಲೆಕ್ಕ ಬಿಸುಡ್ದು  -ಬಿಸುಕ್ಕು
ಚಂದ್ರನ್ ಮೋನೆ  ತೂದು  ಒಂಜಿ ಲೆಕ್ಕ, ಸೂರ್ಯನ ಸಾದಿದ  ಸೂರ್ಯಮಾನ ಲೆಕ್ಕ . ಚಂದ್ರನ ಲೆಕ್ಕೋಡು ಒಂತೆ ಅಂಚಿಂಚಿ ಬರು . ಆಂಡ ಸೂರ್ಯನ ಲೆಕ್ಕ...ಬಾರಿ ಪಕ್ಕಾ !
ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಕರಿ ಬೊಕ್ಕ ಸೂರ್ಯನ ದಿಕ್ಕ್ ಬಡಕಾಯಿದ  ಬದಿಕ್ ಸುರುವಾವೊಂದು ಪಗೆಲ್ ಜಾಸ್ತಿ ಆದ್ ರಾತ್ರೆ ಕಮ್ಮಿ ಆಯಿಲಕ್ಕ ಸೂರ್ಯನ ಧಗೆ ಯೇರೊಂದು ಪೋಪಿನ ಪೊರ್ತು.
ಋತು ಚಕ್ರೋಡು ಬಾರಿ ಬದಲಾವಣೆದ ಕಾಲ. ಶಿಶಿರ ಋತು ಕರೀದ್ ಋತು ರಾಜೆ ವಸಂತೆ ಕಾರ್ದೀಪಿನ ಗಳಿಗೆ . ನಿಕುಲು ತೂದಿಪ್ಪರ್ ಅಪಗ ಗಿಡಮರಕುಲು ಪೂ- ಇರೆ ತಾಲೊಂದು ವೋಲು ತೂಂಡಲಾ  ಸಾದಿ ಇಡಿ ಬಿಜಕ್ರೆ -ಪೂ ಬೂರ್ದು ಅರಸು ವಸಂತನ ಕಾರಡಿ ಕ್  ಮೆತ್ತೆನೆ ಹಾಸಿಗೆ ಮಲ್ದಿಲಕ್ಕ ಉಪ್ಪುಂಡು .... ಋತು ಅರಸು ನಡತೊಂದು ಬನ್ನಗ ಆಯಗ್ ಕಾರ್ ಬೇನೆ ಆವೆರೆ ಬಲ್ಲಿಯತ್ತೆ ?!

ಮಾಯಿದ ಸಂಕ್ರಾಂತಿದ 3 ದಿನ ದುಂಬು ಕಡ್ಡಸೆ ಸುರು ಆಪುಂಡು
ಕೆಡ್ಡೆಸೋಡು ಮಣ್ಣಪ್ಪೆ ಮದಿಮಾಲ್ ಆದ್ ನನ ಫಲ ಕೊರ್ರೆಗ್ ಅನಿ  ಕಟ್ಟುನ ಪೊರ್ತು... ಈ ಪೊರ್ತುಡು ಪ್ರಕೃತಿಡ್ ಭಾರಿ ಬದಲಾವಣೆ ಆವರೆ ಸುರುವಾಪುಂಡು.
ಭೂಮಿದ ಪಸೆ ಆಜಿನದಗ ಮರಗಿಡೋಕುಲು ಪರ ತಪ್ಪು ತಾಲದ್,ನೀರುನ್ ಒರ್ಪ ಕೊರ್ದು ..ಪೊಸ ತೆಗ್ ಲ್ ಬುಲೆವೆರೆ ಅನು  ಮಲ್ತು ಕೊರ್ಪಿನ ಮಲ್ಲ ಮನಸ್ .
ದಾದನೋ ಒಂಜಿ, ಪೊಸ ಪರ್ವ ಸುರು ಆಪುಂಡು ಪನ್ಪಿನ ಮುನ್ಸೂಚನೆ .
ಅಪಗನೆ "ಬಿಸು" ಪರ್ಬದ ಗಾಳಿ ಬೀಸು ! .

ಸುಗ್ಗಿ ಮುಗಿದ್ ಸರಿಯಾದ್ ಪಗ್ಗು ತಿಂಗೊಲ್ದ ಸುರುತಾನಿ (ಏಪ್ರಿಲ್ 14) ತುಳುವೆರೆ  ಬಿಸು ಪರ್ಬ. ಅಂಚಾದ್ ತುಳುವೆರೆ  ವರ್ಷದ ಲೆಕ್ಕ  ಪಗ್ಗುಡ್ ಸುರುವಾದ್ ಸುಗ್ಗಿದ ಕಡೆಮುಟ್ಟ . 
ಆನಿ ಪುಲ್ಯ ಕಾಂಡೆನೆ ಸೂರ್ಯ ದೇವೆರ್ನ ಮೋನೆ ತೋಜುನ ದುಂಬೆ ಬಿತ್ತಿಲ್ಡು ಬುಲೆದಿನ ಲತ್ತ್ ಮುಡಿ ತರಕಾರಿಲೆನ್ ,ಗೋಕು, ಕುಕ್ಕುದ ಮುಡಿ, ತೌತೆ,ತೆಕ್ಕರೆ ಉಂದೆನ್ ಮಾತಾ ಒಟ್ಟು ಪಾಡೊಂದು ಒಂಜಿ ಬಾರೆದಿರೆಟ್ ಬಾರ್ ದೀದ್ ಐತ್ತ  ಸುತ್ತಲ ಕನದಿನ ಫಲ ಪುಷ್ಪಲೆನ್ ದೀದ್ ದೀಪ ಪೊತ್ತದ್ ಕೈ ಮುಗ್ಯೇರ್ಡ ಅವು" ಬಿಸು ಕಣಿ"ಕ್ ಕೊರ್ಪಿನ ನಮ್ಮ ಮಲ್ಲ ಮರ್ಯಾದೆ

ಬೊಕ್ಕ ಜೋಕುಲು-ಬಾಲೆಲು ಹಿರಿಯೆರ್ನ ಕಾರ್ ಪತುದು ಆಶೀರ್ವಾದ ದೆತೊಂದು ಮೂಡೆ-ಪಾಯಸ -ಉರ್ದು ದೋಸೆದ ವನಸ್ ಮಲ್ಪೆರ್.
ಬೈಯ್ಯಡ್ ಬೆನ್ನಿದ ಬೇಲೆದಕ್ಲೆಗ್ ,ಕುರ್ವೆ ಪುಡಾಯಿ ನೈಪಿನಕ್ಲೆಗ್ ,ದೋಲುದಕ್ಲೆಗ್ ಮೂಡೆ -ದೋಸೆ ದಾನ ಕೊರ್ಯೆರ್ಡ
ಬಿಸು ಪರ್ಬ ಮುಗಿಲಕ್ಕ.
ಇತ್ತೇ ಇತ್ತೇ ಬೆನ್ನಿ ಬೆನ್ಪಿನ ಕಮ್ಮಿ ಆಯಿನೈಟಾವ್ರ ಕಣಿ ತೂಯರೇ ಊರ ದೇವಸ್ತಾನೋಗೆ ಪೋವೊಡಾವು ........!
ಉಂದು ಬಿಸು ಪರ್ಬದ ಒಂಜಿ ಮೈ .
ಆಂಡ ಈ ಪರ್ಬೊಗು ಜೀವನದ ನೆಲೆ ಕೊರ್ಪಿನ ಅರ್ಥದ ನನೊಂಜಿ ಮೈಲಾ ಉಂಡು....

ಅಪಗದ ಕಾಲ ಇಂಚ ಇತ್ತುಜಿ.................
ತುಳುನಾಡುಡ್ ಚಾಲ ಗೇಣಿ ಚಾಲ್ತಿ ಇತ್ತಿನ ಸಮಯ.......
ಪಂಡ ಧಣಿ- ಒಕ್ಕೆಲ್ದ ಕಾಲ... ಪತ್ತೊಂಜ್ಜಿ ತಿಂಗೊಲ್ದ ಗೇಣಿದ ಒಪ್ಪಂದ ದ ಮಿತ್ ಗೇಯ್ಗೆ .

ತೂಯರೆ ಪೋಂಡ ಒಕ್ಕೆಲ್ದಾಯಗ್ ಬಿಸು, "ಪರ್ಬ" ಮಲ್ಪುನಾತ್ ಅನುಕೂಲದ ಪೊರ್ತು ಅತ್ ....
ಉಲ್ಲಾಯನ ಇಲ್ಲಡ್ ಆಂಡ ಯಾಪಲ ಪರ್ಬನೆ, ಒಕ್ಕೆಲ್ದಾಯೆನ ಸ್ಥಿತಿ ಪನ್ಪಿನಾತ್ ಸುಖ ಇಜ್ಜಿ, ಮಂಡೆಗ್ ಒಯಿತಿನಾಂಡ ಕಾರ್ಗ್ ಇಜ್ಜಿ, ಕಾರ್ಗ್ ಜಪುಡಂಡ ಮಂಡೆಗಿಜ್ಜಿ . 

ತುಲುನಾಡುಡ್ ಮೂಜಿ ಬುಲೆತ ಅವಕಾಶ ಇತ್ತಿನಿ ಕಮ್ಮಿ . ಮಾತಾ ಬರ್ಸ ನೀರ್ನ್  ನಂಬೊಂದು  ನಡಪುನ ಯೆಣಿಲ್ (ಕಾರ್ತಿ ) ಬುಲೆನೆ ಮಲ್ಲೆ . ಒಸರ್ ನೀರ್ ತೊಡ ನೀರ್ ಇತ್ತಿನಾಯೆ ಸುಗ್ಗಿ ಬುಲೆವೆ , ಅಡಿನೀರ್ ದ  ಬಲಕೆ  ಇತ್ತಿನಾಯಗ್ ಕೊಲಕೆ . 

 ದೀಪಾವಲಿದ ಪೊರ್ತುಗು ಉಲಯಿ ಲೆತ್ತೊಂದಿನ ಅರಿ -ಬಾರ್ ನೆ ಇನಿ ಮುಟ್ಟ ಕೊಡಿ ಎತ್ತೊಂದುಪ್ಪನಗ ನಡುಟ್ ಬಿಸು ಬತ್ತುಂಡ ಇಲ್ಲದ ಉಲಾಯಿ ದಾದ ಉಪ್ಪು ?...  ಖಾಲಿ ಚೆಪ್ಪು !
ಪೋಯಿ ವರ್ಷ ಧಣಿನ ಜಾಗೆನ್ ಒಂಜಿ ವರ್ಷದ ಮಟ್ಟುಗು ಕೊಯ್ಲುಗು "ಮುಡಿ ಅರಿತ" ಬಾರ್ ಗೇಣಿಗ್ ಗೇಯ್ಗೆಗ್ ದೆತೊಂದು ಬುಲೆ ಬುಲೆದಾಂಡ್. ಅವು ಪೋಯಿ ವರ್ಶೋಗಾಂಡ್ .
ಈ ವರ್ಷದ ಕತೆ .......?
ಧಣಿನ ಇಲ್ಲಡೆ ಪೋದು ಕೇನೋಡು. ಮಲ್ಲ ಮನಸುದಾರ್ ಧಣಿ ..... " ಆವಂದ್" ಪಂಡುದ್ ಪನಯೆರ್, ಅಂಡಲ ಕೇನುನ ನಮ್ಮ ಧರ್ಮ ಅತೆ ?.
ಕೇನುನಾಂಡಲಾ  ಎಂಚ ...... ಐಕ್ಲಾ ಒಂಜಿ ಕ್ರಮ ಇಜ್ಜೆ....?.
ಉಲ್ಲಾಯನ ಇಲ್ಲಾಗ್ ಪೋನಗ ಬಜಿ ಕೈ ಮುಂಗನೆ  ತಿರ್ಗಾವೊಂದು ಕಾರಾಡವೊಂದು ಪೋಪಿನೆಂಚ ? ಅರೆಗ್ ದೇವೆರ್ ಕೊರ್ತಿನ ಬೋಡಾಯಿನಾತ್ ಉಂಡು ,ಆಂಡಲಾ ಕೊರ್ಪಿ ಮರ್ಯಾದಿ  ಕೊರೋಡತ್ತೆ..... 

ಅವ್ಲಾ ಭೂಮಿ ಪರಬಾರೆಗ್ ಕೇನ್ರೆ ಪೋನಗ ಖಾಲಿ ಕೈ ತಿರ್ಗಾವೊಂದು ಪೋಪಿನ ಸರಿಯಾ ?.

ಸುಗ್ಗಿ ತಿಂಗೊಲು....... ಅಸರ್ಗ್ ಪರ್ರೆಗೇ  ಸರಿ ನೀರ್ ದಾಂತಿನದಗ.....ಇಲ್ಲಲ್ಪ ದಾದ ಬುಲೆದಿಪ್ಪು ?
ಸುತ್ತ ಮುತ್ತ ಪಜಿರ್ ಕೊಡಿಯಂದ್.......ಉಂತಿನಲ್ಪನೆ ಕರ್ಂಚಿ ಪೋವೋಡು ಅಂಚಿನ ಧಗೆ !.
ಆತಿನ ನಾಲ್ ತೆಕ್ಕರೆ,ತೌತೆ ,ಗುಡ್ದೆಡ್ ತನ್ನಾತೆಗೆ ಬುಲೆದಿನ ಪರ್ಂಗಟ್ಟೆ (ಗೋಕು )ಪರಂದು ,ಗುಜ್ಜೆದ ಮುಡಿ,ಕುಕ್ಕುದ ಮುಡಿ ಬೇತೆ ದಾಲ ಇಜ್ಜಿ .......
ಉಂದೇನೆ ನಾಲ್ ಒಟ್ಟುಗ್ ಸೇರ್ಸಾದ್ ಧಣಿಕ್ "ಕಣಿತ" ರೂಪೊಡು " ಕಾಣಿಕೆ ಕೊರ್ದು" ಆರೆನ ಕಾರುಗ್ ಅಡ್ಡ ಬೂರ್ದು....ನಟ್ಟಿನಾಂಡ ....?. ಧನಿಕುಲು ಕುಶಿಯಾದ್ "ಆವಪ್ಪ ಈ ಸಲಲ ಈಯೆ ಬೆನೋಲಿ ಪಂಡೆರ್ಡ .. ಈ ವರ್ಷದ ಜೀವನ ಸಲೀಸ್....ಬದುಕ್ ಗಟ್ಟಿ .

ಆಪಿ ಬೇಲೆಗ್  ಕಡ್ಡಿ ಪಾಡುನಕುಲು  ಏತ್ ಜನ ಬೋಡು ! ತಜಂಕ್  ಕೊಡಿಲಕ್ಕ ಕೊಡಿದಿಪ್ಪುವೆರ್ . ''ಕಡ್ಡಿ ಪಾಡುನು''  ಪನ್ಪಿ ಪಾತೆರಲಾ  ತುಳುನಾಡುಡು ಪೊಕ್ಕಡೆ ಪುಟುದಿಜಿ.   ಕರಿ ವರ್ಷ  ಮುಗಲ್ ಪನಿ  ಕುಡ್ ಪಂದೆ   ಬುಲೆ  ಕರೆಂಚಿದ್    ಒಪ್ಪಿತವಾದಿತ್ತಿ  ಗೇಣಿ ಕೊರ್ಯರೆ  ಆವಂದೆ  ಬಾಕಿ ದೀತಿನ  ಆಡಿಕ೦ತ್  ಮೋನೆಡ್  ಕುಡ ಕೇನ್ನಗ  ದನಿ ಆಪುಜಿಂದ್ ಕಡ್ಡಿ ಪೊಲ್ತು  ಪಂಡುದ್   ಭಟ್ರೆನ್  ಲೆಫ್ಡಾದ್ ತುಳಸಿದ ಕಡ್ಡಿನ್ ರಡ್ಡ್ ತುಂಡು ಮಲ್ತ್   ಮಂತ್ರ ಸಮೇತ   ಪರ್ಪಿ- ಬೆನ್ಪಿ  ನೀರ್ ದ  ಗುವೆಲ್ಗ್ ಪಾಡ್ದು  ನೀರ್ ಮುಟೀನಲ್ಪ ನಿಕ್ಕ್ ಮುಟ್ಟೈಸಿ ಉಂಡು ಪಂಡುದ್  ಚಾಲ ಗೇಣಿದ  ಗೇಯ್ಗೆನ್ ಉಂತಾದಿನ ಕಣ್ಣೆದುರೇ ಏತೋ ನಡದಿಜಾ ?. ಕಡ್ಡಿ ಪಾಡ್ದು ಏತೊ  ಒಕ್ಕೆಲ್ದ  ಬದುಕ್ ದಿಕ್ಕೆಲ್ದ ಉಲಾಯಿ ಉಮಿ ಗಮೇಲಿ ಚಪ್ಪೆ  ಬೊನ್ಯ ಆತುಜಾ ?. 

ಕಾಲ ಬದಲಾಂಡಲಾ  ಆಪಿ ಬೇಲೆಗ್ ಕಾರಡ್ಡ ದೀದ್   ಆವಂದಿಲಕ್ಕ  ''ಕಡ್ಡಿ ಪಾಡುನಕುಲು''  ಇನಿಕ್ಲಾ ಒರಿದ್ ಪೋಯೆರ್ . 

ನಮ್ಮ ಧಣಿ ಅಂಚಿನಾರತ್ತ್ .  ಬಾಕಿ ಸೇರ ಕೊರು ಮಾರಾಯ    ಪಂಡುದಾಂಡಲಾ  ಕೊರಂದೆ ಕುಲ್ಲಯೆರ್ 

ಅಂಚನೇ ಆಂಡ್  ,  ದನಿ ಮುಂಡೆ  ಆಡಯೆರ್! 

ಅಪಗ ಧರ್ಮ ಇತ್ತಿನ ಮಣ್ಣು, ಪಾತೆರೆಗು ಆನೆದಾತ್ ತೂಕ ಇತ್ತಿನ ಕಾಲ .
ಧನಿನ ಒಪ್ಪಿಗೆ ತಿಕ್ಕಿ ಬೊಕ್ಕ ನನ ದಾದ ....... ?
ಭೋಗ್ಯದ ಅಧಿಕಾರೊನು ಊರುಗೊಂಜಿ ತೆರ್ಪಾವೋಡತ್ತೆ ..
ಎಂಚ ...?
ಕಂಡದ ಮುದೆಲ್ಗು ಪೋಯೇ ... ಎರು ಕಟುದು ನಾಲ್ ಸುತ್ತು ಪೊಡಿ ಮಣ್ಣುಗ್ ದತ್ತುದು ಸೂ -ಟಾನ್ (ತೂ ಟಾನ್ ) ದೀದ್ ಪುಗೆ ಲಕ್ಕಯೆ....ಕಂಡದ ಕೊಡಿಕ್ ನಾಲ್ ಕೈ - ಬಿತ್ತ್ ಪಾಡಿಯೆ....
ಈ ವರ್ಷ ಈ ಜಾಗೆನ್ ಬಿತ್ತುನ ಬೊಕ್ಕ ಬಿತ್ತಿನ ಸೊತ್ತುನು ತಿನ್ಪಿನ 'ಅಧಿಕಾರ' ಎಂಕ್ ಸೇರ್ದಿನ !.
ಬರ್ಪಿನ ಪಗ್ಗುಡ್ 18 ಪೋಪಿನಾನಿ (ಮೇ 1 ) ಬಿತ್ತುಗು ದಿನ ದೀಯೇಡ ತುಳುನಾಡುಡ್ ಬಿತ್ತ್ ಬೇರ್ದು ದಕ್ಕಿನಲ್ಪ ಕೊಡಿ ಬರುಗೆ!
ಬಿಸು ಪರ್ಬ ಪಂಡ ಬಂಜಿದ ಬಡವುನು ವರ್ಷ ಇಡಿ ಗಟ್ಟಿ ಮಲ್ತೊಂಬಿನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ.....
ಅವು ಈ ವರ್ಷದ ಜೀವನ ನಡಪುನ ಸುರುತ ದಿನ ....
ಬಿತ್ತುನ ಸೊತ್ತುದ ಅಧಿಕಾರ ಕೇನುನ ಗಳಿಗೆ .
ಬೆನ್ಪಿನ ಜಾಗೆದ ಭೋಗ್ಯದ ಅಧಿಪತ್ಯ..ತಿಕ್ಕುನ ದಿನ
ವರ್ಷದ ನುಪ್ಪು ಕೊರ್ಪಿನ ದಿನ....!
'ಬಿಸು' .........ಪರ್ಬ ಅತ್ ...ಪರಮಾನ್ನ......!
ಪಾಡಿಗ್ ಪೋದು ಕೊಯ್ದು ಒಟ್ಟು ಮಲ್ತಿನ ಪರ್ಂಗಟ್ಟೆ ಪಾಡ್ದು "ಪರಮಾನ್ನ"- (ಪಾಯಸ)-ಮೂಡೆ ಮಲ್ತು ತಿಂದೆರ್ಡ ಬಿಸು ಪರ್ಬ ಗಡ್ದು !!.

 

ಚಿತ್ರ: ಸಂಗ್ರಹ
ಬರವು :ಶಾಂತಾರಾಮ್ ಶೆಟ್ಟಿ