Manjotti ಮಂಜೊಟ್ಟಿ

                   ನಡಕೆ ಪರಪುನ ನೀರ್ ದ  ನಡೆನೀ ತೆರಿಲಾ  ಪಾಮಾಜಿ ಪತ್ತಂದೆ ತಂಪಾದ್ ಒರಿಲಾ  ಅಸರ್ ದ ಜೀವೊಗು ತೆಲಿನೀರ ಸಾರ  ಒಸರೊಂದೆ ಇತ್ತಡ  ಅರೆಗಾಲ ದೂರ ! ಕಣ್ಣುಡ್  ತೂಯಿನ ಸತ್ಯಂದ್ ಪನಡ  ಕತ್ತಲೆ ಕೋಣೆಡ್ ನ್ಯಾಯೊನು ನಾಡಡ  ಎಡ್ಡೆ ಮನಸುಡ್ ಕಣ್  ಬುಲಾಂಡ  ಸತ್ಯನೆ  ತೋಜುಂಡು ಕತ್ತಲೆ ಕರಿಂಡ ! ಆಸೆದ  ಅರಮನೆಕ್ ಬಾಕಿಲುಲ್ ಏತಾ ?   ತಡೆಪುನು ಬೀಗದ ಕೈಕುಲ್ ಮಾತಾ  ಬಲ್ಪು ಮನಸುನ್  ಉಂತಾದ್ ತೂಲ  ಇತ್ತಿನ ಇಲ್ಲಡೆ ಸಂಸಾರ - ಸುಖಲಾ ! ಕತ್ತಲೆ ಬಾನೊಡು ತಿಂಗೊಲ್ದ  ಬೊಲ್ಪು  ತಾದಿನ್ ತೋಜಾದ್ ಮೆಲ್ಲೊ ನೆ ತೆಲ್ಪು ಬೇನೆನ್ ನಿಂಗುದ್ ತೆಲ್ಪೆರೆ ಕಲ್ಪು ಪೊಣ್ಣನ ತೆಲಿಕೆಡೆ ಇಲ್ಲದ ಬೊಲ್ಪು!. ನಡಪುನ ಸಾದಿಡ್ ಕಲ್ಲುಲ್ ಮುಲ್ಲುಲ್  ಒಂದುದು ಪೋಯಡ ಪೇರ್ ದ ಕಡಲ್  ನಲಿಕೆಡ್ ನಲ್ತಿನ ಇಲ್ಲದ ಕುಬಲ್  ಮೋಕೆನೆ ದಿಂಜಿದ್ ಪತ್ತಂದ್ ಉದಲ್ !. ========================== -ಶಾಂತಾರಾಮ್ ಶೆಟ್ಟಿ 

  ತುಳು ನಾಡ್ ದ ಆಟಿ ಆಷಾಢ ಚಂದ್ರಮಾನೊದ ನಾಲನೇ ತಿಂಗೊಲು, ತುಳುವೆರೆಗ್ ಆಟಿ (ಆಷಾಡ) ಬತ್ತ್೦ಡ್ ಪಂಡ ಮರಿಯಲ ಬರೊಂದುಂಡು ಪಂದೇ ಲೆಕ್ಕ, ಬೇತೆ ಪತ್ತೊಂಜಿ ತಿಂಗೊಲುಲೆನ್ ತೂನಗ ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲುಡು ವಿಶಿಷ್ಟ ರೀತಿದ ಆಚರಣೆ ವಿಚಾರೊಲು ತೋಜಿ ಬರ್ಪುಂಡು, ಅಂಚೆನೆ ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲುಡು ಭಾರೀ ಪಿರಾಕ್ ದ ನಂಬುಗೆಲುಲಾ ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು.  ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲು ಸೈತ್ತಿನಕ್ಲೆಗ್ ಬಲಸುನ ತಿಂಗೊಲು ಪಂದ್ ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್, ಆಟಿಡ್ ಅಟಿಲ್ ಮಂತ್ ದ್ ಸೈತ್ತಿನಕ್ಲೆಗ್ ಬಲಸ್ ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಇಲ್ಲದಕುಲು ಒಣಸ್ ಮನ್ಪುನ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಇತ್ತೆಲಾ ನಡತೊಂದು ಬರೊಂದು ಉಂಡು. ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲು ಸಂಭ್ರಮದ ತಿಂಗೊಲು ಅತ್ತಾವಂದಿನೆಡಾವರ ಮದಿರೆಂಗಿದ ಕೊಡಿನ್ ಏರ್ಲಾ ಕಿಂಕುಜೆರ್ ಅಂಚೆನೆ ಒವ್ವೇ ರೀತಿದ ಶುಭ ಕಾರ್ಯೊಲು ಈ ತಿಂಗೊಲುಡು ನಡಪುಜಿ. ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲುಡು ಕಲ್ಲಿನ್ ಕಡ್ತ್ ದ್ ಕಂಡೊಡು ಊರುವೆರ್, ಮೊಲು ಬಲಿಯೇಂದ್ರೆ ಕಂಡ,ಬೆನ್ನಿನ್ ತೂದು ಬರಿಯರೆ ತನ್ನಕ್ಲೆನ್ ಕಡಪುಡುವೆ ಪನ್ಪಿನ ಪ್ರತೀತಿಲಾ ಉಂಡು. ಆಟಿಡ್ ದೈವ ದೇವೆರೆಗ್ ಒವ್ವೇ ರೀತಿದ ಪೂಜೆ ಪುರಸ್ಕಾರೊಲು ನಡಪುಜಿ,ಅಂಚಾದ್ ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲುಡು ದೇವಾಸ್ಥಾನೊಲೆಗ್ ಬೀಗ ಪಾಡ್ಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಸೋಣ ತಿಂಗೊಲುಡು ಬಾಕಿಲ್ ದೆಪ್ಪುವೆರ್ ಪನ್ಪಿ ಪಾತೆರೊಲಾ ಉಂಡು. ಅವ್ವತ್ತಂದೆ ಈ ತಿಂಗೊಲುಡು ಭೂತೊಲು ಘಟ್ಟ ಮಿತ್ತರುವ ಪಂದ್ ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್. ಆಟಿ ಕಳೆಂಜೆ ತುಳುವೆರೆ ಆಟಿದ ದೈವ, ಬರ್ಸ ಪನಿಬೊಕ್ಕ ನೀರ್ ,ಕೆರೆಂಚಿ, ಬೇತೆ ...

ಕುಮೇರಡ್ಕದ ಕುಡುವೋ ಕಾಳಗ್.. ಕಾಯೇರಡ್ಕದ ಬಡುವೋ..! 'ತಗ್ಗಿ ಕಂಡೊಗು ಮೂಜಿ ಬುಳೆ.'- ಉಂದು ಗಾದೆ. ತಗ್ಗ್‌ದ ಜಾಗೆಡ್ ನೀರ್ ಎಚ್ಚ ಸಮಯ ಮುಟ್ಟ ಉಂತುಂಡು. ಬಾರ್‌ದ ಬೆನ್ನಿಗ್ ಇಂಚಿನ ಜಾಗೆನೇ ಆವೊಡು. ವರ್ಸೊ ಇಡಿಯ ನೀರ್ ಉಂತುನ ಜಾಗೆಡ್ ಮೂಜಿ ಬುಳೆ ದೆಪ್ಪೆರೆ ಆಪುಂಡು. ಏಣೆಲ್ ಬುಳೆ ಮಾತ ಕಂಡೊಡುಲಾ ಆಪುಂಡು. ಸುದೆ ಬರಿತ ಕಂಡೊಲೆಡ್ ಏಪಲಾ ದಿಂಜ ನೀರ್ ಉಪ್ಪುಂಡು.ನೆನ್ನ್ ಪಟ್ಲ ಪನ್ಪೆರ್. ಮೂಲು ಅಪಗಪಗ ಬೊಲ್ಲ ಬರ್ಪಿನೆಡ್ದಾದ್ ಉಂದೆಟ್ ಏಣೆಲ್ ಮಲ್ಪೆರೆ ಆಪುಜಿ. ವರ್ಸೊಡು ಒಂಜಿ ಬುಳೆ ಮಾತ್ರ ದೆಪ್ಪುನ ಕಂಡೊಲೆನ್ ಮಜಲ್ ಕಂಡ ಪನ್ಪೆರ್. ನೀರ್‌ದ ಆಸರೆ ದಾಂತೆ ಬರ್ಸೊದ ನೀರ್‌ಡ್ ಮಾತ್ರ ಬುಳೆ ದೆಪ್ಪುನ ಎತ್ತರೊದ ಜಾಗೆಡುಪ್ಪುನ ಕಂಡೊನು ಬೊಟ್ಟು ಕಂಡ ಪನ್ಪೆರ್. ಬೇಸ್ಯ ತಿಂಗೊಲುದ ಪತ್ತನಾಜೆದ ಪೊರ್ತುಡು ಬರ್ಸ ಬರಿಯೆರೆ ಸುರುವಾಪುಂಡು. ಬೆನ್ನಿದಕುಲು ಅಯಿಡ್ದ್ ದುಂಬೇ ಪಸೆ ಇತ್ತಿನ ಕಂಡೊನು ದತ್ತ್‌ದ್(ಅಡತ್ತ್‌ದ್) ಕಳ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ನೇಜಿ ಪಾಡ್ದ್ ದೀಪೆರ್. ಬರ್ಸ ಸುರುವಾಂಡ್ ಪನ್ನಗ ಕಂಡ ದಪ್ಪುವೆರ್. ಕಂಡ ದಪ್ಪುನೆಕ್ ದುಂಬು ಕಂಡೊಗು ತಪ್ಪು, ಗೊಬ್ಬರ, ಬೊನ್ಯ, ಸುಂಟಾನ್ ಬಿರ್ಕ್‌ವೆರ್. ಕಂಡೊಡು ನಕ್ಕ್‌ರ್ ಇತ್ತ್‌ಂಡ ಬೊಕ್ಕಲ ಎಡ್ಡೆ. ಅವು ಮಣ್ಣ್‌ನ್ ಒಗು ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಕೊರ್ಪುಂಡು. ಒಂಜೊಂಜಿ ಸಾಲ್ ದಪ್ಪುನಗ ಒಂಜೊಂಜಿ ಬಗೆತ ಈಟ್ ಪಾಡ್‌ಂಡ ಎಡ್ಡೆ. ಕಂಡ ದತ್ತ್‌ದ್ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ನೀರ್ ಒಂಜೇ ಮಟ್ಟೊಡು ಉಂತೆರೆ ಪಲಾಯಿ ಮೊಟ್ಟುವೆರ್....

ಋೃಣ ಸೀರೆ-ತುತೈತ ಇಲ್ - ಬದ್ ಕ್ ಬಂಗಾರ್-ಪದ್ದೇಯಿ ಒಂಜಲಾ ಅಲೆಗ್ ಬೊಡ್ಚಾಂಡ್  ! ಪಲಾರ-ಪನ್ನೀರ್ ತೀಪೆ ಖಾರದ  ತೆನಸ್ ನಾಲಾಯಿಗ್   ಸೇರಂದೆ ಪೋಂಡು ! ತಿನರೆ ಆಸೆದೀದ್ ಎನ್ನ ಅಪ್ಪೆ ದಿಂಜಿದಿ ಬಂಜಿನಾಲ್ ಪೊಣ್ಣು ಆನಿ ಕೇಂಡಿನಿ  ಒಂಜಿ ಪುಂಡಿ ಮಣ್ಣು ! ಬಂಜಿಡುಪ್ಪನನೆ ಈ ಮಣ್ಣುದ ಋೃಣ ಎನ್ನ ಬೆರಿಕ್ ಅಂಟೊಂಡು !! ಮಣ್ಣುಡ್  ಮಣ್ಣಾವೊಡ್ ದುಂಬು ಈ ಋೃಣ ತೀರಾವುನೆಂಚ ? ತೀರಂದೆನೆ ಈ ಜೀವ , ತೀರುನೆಂಚ ?.  

 ದಗೆ !   ಗರ್ವದ ಪೆರ್ಮೆಡ್ ಮುಟ್ಟುದು - ಮುಕ್ಕುದು ಕುಟ್ಟುದು - ಕುಕ್ಕುದು ಉರಿಯೆ ಮೈಪನ್ ಕೆರಿಯೆ ! ಕಿಚ್ಚಿಡತ್ - ಮಚ್ಹೊರೊಡತ್ ಆಸ್ತಿಗತ್ - ಅರ್ಕತ್ ಗತ್ ಮನಸ್ ಡಿತ್ತಿಜಿ   ದಗೆ ಜೀವೋಗಿತ್ ಜಿ ಪಗೆ ಕೆರ್ಪಿನ ಹುಟ್ಟತ್ ಉರಿಯನ ಪೆಟ್ ದ ಕಲಟ್ ಗತ್ ಗೆಂದುನ ! ಅರುವಾಯಿದ ಪಿರವು   ದೆಂಗುದ್ ಕುಲ್ಲುದಿನ ರಡ್ಡ್ ನಾಲಾಯಿದ ಬಾಲ್ ಮಲ್ತಿನೀತ್ಲಾ ಹಾಲ್ ಕೈಪೆ ಕಾರಿನಿ , ಗೊತ್ತಾಂತೆನೆ ತಂಕ ತೌರಿನಿ ! ಗಳಿಗೆ ಚಪಟಾಂಡ್ ಪಂಚಾಂಗ ತತ್ಂಡ್ ದಿನ ಓರಿಯಗಿತ್ತುಂಡ್  ಒರಿ ಸೈಯ್ಯೋಡಿತ್ತುಂಡ್ ! ಕತ್ತಿ  ತತ್ತ್ ದ್ ಉರಿಯೆ ಒರಿಯೆ  ಕತ್ತಿ ಕುತ್ತ್ ದ್ ಮೈಪೆ ಸೈಪೆ !!.

ಮದಿಮಾಯೆ  ಮದಿಮಲೆನ್  ಕೋಣೆ ದಿಂಜಾವುನ ಒಂಜಿ ಕ್ರಮೊನು  ಊರುಗ್ ತೆರಿದಿನಾರ್ ಗುತ್ತಿನಾರ್ ನಡಪಕೊರೊಡು : ಗುತ್ತಿನಾರ್ ದೊಂಡೆ  ಕಾಂಕೆರೊಂದು   ಪಂಡ್ರೆ  ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್     : ಆಣ್ಲಾ -ಪೊಣ್ ಲಾ   ಸಂಸಾರ ದಿಂಜುನ  ಈ  ಅಮೃತ ಗಳಿಗೆಡ್  ಯಾನ್  ಪನ್ಪಿನಿ  ದಾದ ಪಂಡ.... ನಮ  ಮನುಷ್ಯ ಜನ್ಮೊಗು ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ   ಗ್ರಹಸ್ಥ , ವಾನಪ್ರಸ್ಥ , ಸನ್ಯಾಸ ಪನ್ಪಿನ  ನಾಲ್ ಆಶ್ರಮದ ಮುಖಾಂತ್ರ ಸಾರ್ಥಕ ಜೀವನ ಮಲ್ತುದು   ಸ್ವರ್ಗ ಸೇರೋಡು  ಪನ್ಪಿನ  ನಮ್ಮ ಹಿರಿಯೆಕ್ಲ್  ದುಂಬುದಿಂಚಿ  ನಡಪಾವೊಂದು  ಬೈದಿನ ಕಟ್ಟ್ . ಅಂಚನೆ  ಇನಿ ನಮ್ಮ ಆಣಗ್  ಮದಿಮೆದ ಪ್ರಾಯ ಬನ್ನಗ (ಆಯೆ ಅಂಚಿ -ಇಂಚಿದ  ಇಲ್ಲದ ಕಂಡಿ ಬಾಕಿಲ್ನ್ ತೂಯರೇ ಸುರು ಮಲ್ಪುನಗ !) ನಮ್ಮ ಗುರ್ತ ಅರ್ತೊಡು ತೆರಿದಿನ ಇಲ್ಲದ ಒಂಜಿ ಪೊಂಣನ್  ಕನತುಂಡ  ಆಲ್ ನಮ್ಮ ಇಲ್ಲನ್ ಬೋಡಿತ್ತಿಲಕ್ಕ-ಬೊಡಾಯಿಲಕ್ಕ  ಸುಧಾರ್ತೊಂದು  ಕೊನಪೊಲು ಪನ್ಪಿನ  ನಂಬಿಕೆ...

ಮೋನೆದ ಕೆಂಪು ಕೆನ್ನೆಡ್ ಕೋಡೆ ಮೂಡಿನ   ರಡ್ಡ್ ಮುದ್ದಣ ಬೇನೆ ಬೆರಿ ಪತುದು ದಿನಾ ಕೇನುಂಡು ಯಾಪ ಪಿದಡುನು ಪೊಣ್ಣೆ , ನಿನ್ನ ಮದಿಮೆದ ದಿಬ್ಬಣ ? ಜೀವ ಅರಳುನ ಪೊರ್ತು ತನುತಂಪುಗು ಇನೆಯಾಪಿನ ಜಕ್ಕ ಜವಣನ ಮನ ನೆಂಪುಡು ದಿನ ಬುಡಂದೆ ಕಾಪುಂಡು ! ಮೋಕೆದೊಸರ್ ಡ್    ಗಂಧೋನರೆತ್ ದ್   ಕೆನೆ ಕೆಂಪು - ಮಂಜಲ್ದ ಪೇರ ಮಾಲ್ ಡ್ ನಿನ್ನ ಕೊಡಿ ಬೇರೆಲ ಮೆದು ಮುಟ್ಟುಗು ಬೇನೆ ಮದಪುನ ದಿನ ಬರೊಡು ! ಸೇರ ಬೊಳಂತರಿನ್ ಬಲ ಪಜ್ಜೆಡ್ ಸರ್ಕೆ ತೊರ್ತುದು ಪಡಿ ಬಾಕಿಲ್ ಡ್ ಮಂಡೆ ಬಗ್ಗಾದ್ ಪೊಗ್ಗುದು ನಿನ್ನ ಇಲ್ಲಗ್ ಯಾನ್ ಬೊಲ್ಕಿಲಾವೊಡು ! ನಾಡೊಂದು ಬೆರಿಯನೆ ಎನ್ನ ಇಲ್ಲಡೆ ಈ ಬರೊಡು ನಮ ಮದಿಮೆಗ್ ನನ ದಿನ ದೀಯೊಡು ಆಯಿನಾತ್ …………. ಬೇಗೊಡು !.